Özel Hukukta İstinaf Yoluna Başvurma Süresi
Hukuk mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı istinaf yoluna başvurmak için çeşitli süreler belirlenmiştir.
HMK’nun 345. maddesine göre “İstinaf yoluna başvuru süresi iki haftadır. Bu süre, ilamın usulen taraflardan her birine tebliğiyle işlemeye başlar. İstinaf yoluna başvuru süresine ilişkin özel kanun hükümleri saklıdır”. Bu itibarla Asliye Hukuk Mahkemesi, Sulh Hukuk Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7/3-4. maddesi gereğince İş Mahkemesi tarafından verilen kararlara karşı kural olarak istinaf süresi kararın tebliğinden itibaren 2 haftadır.
2004 sayılı İİK’nun 363/1.mMaddesine göre “…icra mahkemesinin…verdiği kararlara karşı…istinaf yoluna başvurulabilir. İstinaf yoluna başvuru süresi tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren on gündür”. İflas davası sonucunda ticaret mahkemesi tarafından verilen nihai kararlara, iflasın kaldırılması hakkında verilen karara, iflasın kapanması hakkında verilen karara, iflasına karar verilmeyen borçlunun konkordato talebinin reddi kararına, konkordato hakkında verilen karara, konkordatonun kısmen feshi talebi üzerine verilecek karara ve icra mahkemesince verilen fevkalade mühlet ile ilgili karşı kararın tebliğinden itibaren on gün içinde istinafa başvurulması mümkündür (İİK m. 164, 182, 254, 293, 308/a, 308/e, 320).
İstinafa başvuru süresi kesin süredir. Yani kesin süre içerisinde istinafa başvurmayan tarafın istinaf yoluna başvurma hakkı ortadan kalkar. Süresi içerisinde istinaf yoluna başvurulmadığı takdirde ilk derece mahkemesi kararı kesinleşir.
İstinafa başvuru süresinin kaçırılması durumunda ne yapılabilir? Burada şartları varsa iki imkan mevcuttur.
Birincisi katılma yolu ile istinaf: İstinaf süresini kaçıran taraf, davanın karşı tarafı istinaf yoluna başvurmuş ise, cevap dilekçesiyle katılma yolu ile istinafa başvurabilir. Bu yola başvurabilmek için ortada karşı tarafça yapılmış geçerli ve mevcut bir asıl istinaf başvurusunun bulunması gereklidir. HMK’nun 348. maddesine göre “İstinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf, başvurma hakkı bulunmasa veya başvuru süresini geçirmiş olsa bile, vereceği cevap dilekçesi ile istinaf yoluna başvurabilir…”. Katılma yolu ile istinafa başvurma süresi her mahkemede aynıdır. Katılma yoluyla istinaf süresi istinaf dilekçesinin tebliğinden itibaren iki haftadır.
İkincisi eski hale getirme: Eski hale getirme HMK’nun 95-101. maddeleri arasında düzenlenmiştir. İstinafa başvurma süresi elde olmayan nedenlerle kaçırılmışsa taraflar şartları varsa eski hale getirmeden yararlanarak kararı istinaf edebilirler.
İstinafa süresinden sonra başvurulduğu takdirde, HMK’nun 346. maddesine göre kararı veren mahkeme istinaf dilekçesinin reddine karar verir. İstinaf dilekçesinin reddi kararı, tebliğden itibaren bir hafta içerisinde istinaf edilebilir. Bölge adliye mahkemesi yapacağı inceleme sonunda; istinaf dilekçesinin reddi kararını doğru bulursa “istinaf başvurusunun reddine” karar verir. Bölge adliye mahkemesi yapacağı inceleme sonunda; istinaf dilekçesinin reddi kararını hatalı bulursa ilk istinaf dilekçesini dikkate alınarak inceleme yapar.